Մասնագետները պնդում են, որ
ստեղծկագործական աշխատանքի արդյունավետությունը ուղիղ համեմատական է
ստացված և մշակված ինֆորմացիայի ծավալին: Իհարկե, այստեղ մենք կրկին գործ
ունենք արծարծված պրոբլեմի որոշ չափազանցման հետ, բայց ոչ ոք չի վիճի ,որ
արագ կարդալը ոչ միայն օգտակար է , այլև` կարևոր : Գիտելիքներն արագորեն
<<կլանելու>> ընդունակությունը դեռ ոչ մեկին վնաս չի տվել: Դա,
ի միջի այլոց, օժտված անհատի էական բնութագիրներից մեկն է: Քանի որ
ինֆորմացիայի 90%-ը մենք ստանում ենք տեսողության միջոցով, հետևաբար
ինֆորմացիայի ձեռք բերման հիմնական ուղիներից է ընթերցանությունը: Ահա այդ
պրոցեսի կարևորագույն հատկանիշը արագությունն է: Այն մեծացնելու համար
մարդիկ դիմում են զանազան խորամանկությունների: Պարզվում է, որոշ մարդիկ
իսկապես կարողանում են կարդալ <<սրընթաց>>, տեքստը կլանելով`
իմաստավորված, տառացիորեն մետրերով, սովորական միջին ընթերցողից մի քանի
անգամ ավելի արագ: Այդ կարողությանը տիրապետել են մարդկության այնպիսի
հանճարներ, ինչպես Մարքսն ու Լենինը, Պուշկինը ու Չերնիշևսկին: Իրենց
ժամանակակիցներին արագ ընթերցանությամբ ապշեցրել են Նապոլեոնը` րոպեում 2000
բառ, Բալզակը` կես ժամում մի ամբողջ վեպ:
Իսկ ինչու է մարդկանց մեծ մասը կարդում դանդաղ (ինչպես պարզել են
հոգեբանները, իրենց հնարավորություններից մի քանի անգամ դանդաղ): Որոշ
մարդիկ մանկությունից կարդում են, մի տեսակ, կիսաձայն: Նրանք շարժում են
շուրթերը, երբեմն լեզուն, դեմքի մկանները: Կարդալիս այդպիսի մարդը ավելի
շուտ լսում է քան տեսնում է: Չէ որ ընթերցելիս նրա մոտ ստեղծվում է
հաջորդական շղթա` աչք-խոսք-լսողություն: Այս մեթոդն ընթերցման արագությունը սահմանափակում է
մինչև րոպեում 120-150 բառ: Հայտնի է, որ ինֆորմացիայի ընդունման,
հաղորդման և մշակման ժամանակ լսողական ուղու թողունակությունը տասը հազար
անգամ ավելի փոքր է, քան տեսողական ուղունը: ՈՒրեմն, խնդիրն
այն է, որպեսզի լիովին ծանրաբեռնվի ավելի արդյունավետ ուղին:
Ընթերցանության պրոցեսը խիստ դանդաղեցնող մի թերությունից կարելի է
ազատվել: Բավական է պինդ սեղմել ատամները, իսկ շրթունքները պահել երկու
մատով: Ճիշտ է, եղել են դեպքեր, երբ երեխաները սկզբնական շրջանում
կարդացածածը չեն հասկացել, բայց հետո ամեն բան հարթվել է: Կարելի է
հաղթահարել նաև <<ձայնային խոչնդոտը>>` այսպես կոչված,
<<լսողական>> ընթերցանության սովորությունը, երբ բառերն
արտասանվում են մտքում(նրանց հնչողությունը պատկերացվում է): Այս եղանակը
լավ է բանաստեղծությունների ու պիեսների ընթերցանության ժամանակ, բայց շատ է
խանգարում սովորական տեքստեր ընթերցելիս: Արագ ընթերցանության համար
անհրաժեշտ է ոչ թե կարադալ աջից ձախ այլ վերևից ներքև, պետք է կարդալուց
միանգամից ընդգրկել ոչ թե մի բառ, այլ քանի բառ կամ բառակապակցություն:
|